Her hangi travma, doğumsal anormali ya da daha önce burun ameliyatı olma hikayesi olmayan bireylere yapılan burun ameliyatlarına Primer Burun Ameliyatı (Rinoplasti, Nazoplasti) adı verilir. Daha önceden ameliyat edilmemiş hastaların ameliyatı esnasında dokular arasındaki planların daha kolay bulunması, burun onarımı için gereken kıkırdak yamalarının (greftlerinin) burnun başka yerlerinden sağlanabilmesi, iyileşme sürecinin daha öngörülebilir olması gibi sebepler dolayısıyla ameliyatın başarı şansı çok daha yüksektir. Özellikle hastaların beklentilerini hekimlerine doğru iletebildiği, hekimin de hekimin neler yapabileceğini hastasına doğru bir şekilde izah ettiği durumlarda hasta memnuniyeti maksimum olabilmektedir.

Her estetik ameliyatta olduğu gibi burun ameliyatı olmak isteyen hasta ile hekimi arasındaki en önemli nokta, hekimin hastanın ne istediğini, hastanın da hekimin neler yapabileceğini anlamış olmasıdır. Ortak paydada birleşmek adına hastaların beğendikleri burunların resimlerini getirmeleri, hekimin de bilgisayar simülasyonları ile hastasına ameliyattan sonra nasıl bir görünüm elde edilmeye çalışılacağını izah etmeye çalışması faydalı olabilir. Gelişen teknoloji sayesinde artık üç boyutlu fotoğraflama ile ameliyat öncesi dokümantasyon, değerlendirme ve cerrahi simülasyonlar daha doğru ve hızlı yapılsa da hastaların bu çalışmaların cerrahi sonuç için fikir sahibi olmak için yapıldığını ve sonucu garanti ettiremeyeceğini işlemden önce anlamaları ve kabul etmeleri gereklidir. Burun estetiği ile başvuran hastaların değerlendirilmelerinde solunum sorunu olup olmaması da önemlidir. Burun bir bütündür ve hava yolu cerrahisi burun estetiği için yapılan ameliyatın bir parçasıdır. Sadece estetiğe yönelik bir cerrahi planlanması doğru değildir. Mutlaka fonksiyonel cerrahi ile estetik kazanımların bir arada sağlanması planlanmalıdır. Bu açıdan gerekli görülür ise hastaların burun içerisi işlem öncesi nazal endoskop ile muayene edilmesi ve bazı durumlarda bilgisayarlı tomografi ile sinüslerin değerlendirilmesi gerekebilir. Dudak damak yarığı gibi doğumsal bir anormali, travmatik bir şekil bozukluğu veya çok ciddi solunum problemleri olmadığı sürece rinoplasti ameliyatı yapmak için kişilerin yüz gelişimini tamamlamasını beklemek uygun olur. Kızlar için yüz gelişimi 16-18 yaşlar arasında tamamlanırken erkeklerde bu süre daha ileri yıllara uzayabilmektedir. Çok kalın ve yağlı cildi olan, kıkırdakları zayıf hastalar alınacak sonuçların çok iyi olamayacağı konusunda önceden uyarılmalıdır. İleri yaşlarda cilt kalınlaşıp elastikiyetini yitirdiğinden kemik ve kıkırdak yapılarda yapılacak değişiklikleri bire bir yansıtamayacak, bu nedenle de beklenen sonuçlar çok iyi olmayacaktır.

Genel sağlık sorunları olan, kanama ve pıhtılaşma bozuklukları olan hastalarda, bu sorunlar düzeltilmeden rinoplasti işlemi yapılmamalıdır. Ayrıca gerçekçi beklentileri olmayan, burnundaki şekil bozukluğunu abartan, bu şekil bozukluğu nedeni ile günlük yaşantısını sürdüremez hale gelen kişiler burun ameliyatları için uygun adaylar değillerdir. Sevilen bir kişinin kaybı, boşanma gibi duygusal travmalar sonrası erken dönemde yapılacak estetik ameliyatlar, hastanın duygusal durumunu daha da kötüleştirebilir. Bu tür durumlarda önce bir psikiyatrik değerlendirmenin yapılması hastalar için daha doğru olacaktır.

Rinoplasti ameliyatları Plastik Cerrahi ya da Kulak Burun Boğaz Uzmanları tarafından gerçekleştirilir. Burun bir bütündür ve burun estetiğinin Plastik Cerrah, hava yolu cerrahisinin KBB uzmanı tarafından yapılması gerektiği düşüncesi doğru değildir. Önemli olan ameliyatı yapacak olan uzmanın rinoplasti konusunda tecrübeli olması, işini ciddiye alması ve iyi bir estetik görüşe sahip olmasıdır.

Rinoplasti işlemi sıklıkla burun altından yapılan bir kesi ile gerçekleştirilir. Burun derisi kaldırılır, kemik ve kıkırdaklar ortaya konulur. Kemer alınır, kıkırdaklar şekillendirilir, gereken yerlere kıkırdak yamaları konulur. Burun ucu şekillendirilir ve inceltilir. Burun kemikleri kesilerek burun çatısı kapatılır, taban daraltılır. Gerekiyorsa burun kanatları da daraltılır. Ameliyat sırasında hastanın hava yolunu tıkayan kemik ya da kıkırdak eğrilikleri varsa düzeltilir. Rahat nefes alabilmesi için burnun orta çatısı desteklenir, iç burun kapağı onarılır. Burun etleri büyükse radyofrekans yardımı ile ya da cerrahi olarak küçültülür. Kesikler dikilir, burunun üzerine kağıt bantlar ve plastik bir alçı konulur.

Sadece burun estetiği amacı ile opere edilen hastalarda burun tamponu kullanılmaz. Hava yolunu sorunu olup septum ameliyatı ve/veya konka (burun eti) ameliyatı da yapılan hastalarda burun içerisine ince silikonlar konulabilir. Silikon tamponlar hava yolunu açık tutacak şekilde bir tüp içerir. Eskiden kullanılan yağlı gazlı bezlere göre çok daha az rahatsızlık vericidir. Ayrıca çıkartılması sırasında daha az ağrıya sebebiyet verir ve kanama riski de minimaldir.

Sart olmamakla birlikte estetik burun ameliyatlarının (rinoplasti) ameliyathane ortamında ve genel anestezi altında gerçekleştirilmesinde fayda vardır.

Hastalar genellikle aynı gün evlerine gönderilebilir. İlk 2 gün şişme, morarma ve burundan kan sızıntısı olabilir. Operasyon bitince, göz çevresine soğuk uygulaması yapılır ve 3-4 saat içinde bir şeyler yemek , içmek ve yürümek mümkün olur. Tampon olmamasına rağmen hastalar ilk günler rahat nefes alamayabilir. Burun içerisine sıkılan tuzlu su (serum fizyolojik) ve dekonjestan spreyler ile burun içi şişliği azaltılır ve birkaç gün sonra hava yolu açılır. Hastalar 2 gün sonra televizyon izleyebilir, kitap okuyabilir, dışarı çıkabilir. Altıncı gün alçı ve dikişler alınır. Alçı alındıktan sonra hasta işine dönebilir. Morluklar kaldıysa kapatıcı makyajlar yardımı ile bunlar gizlenebilir. Yaklaşık 3 hafta sonra şişlikler büyük oranda iner ve hastanın ameliyatlı görünümü geçer. Üç ayın sonunda şişlikler %80 oranında geçer, ancak burun gerçek görünümünü ancak 1 yılın sonunda alır. Hastaların ameliyat sonrası 3 hafta yüzlerine darbe alabilecekleri sporları yapmamaları, 3 ay boyunca güneşten korunmaları gerekir.

Erken dönemde en sık karşılaşılan sorun kanamalardır ve bu nedenle bazen hastanın tekrar ameliyata alınması gerekebilir. Rinoplasti ameliyatları sonrasında geç dönemde hafif burun ucu asimetrilerinden burnun tamamen çökmesine kadar değişen çok çeşitli komplikasyonlar yaşanabilir. Bunlar dışında burnun aşırı oyulması, çok kaldırılması, çok kısaltılması, burun ucunun mandalla sıkılmış gibi çok sivrileştirilmesi, nefes alamama gibi sorunlarla da sık karşılaşılır. Bunları en aza indirmek için doğru hekim seçmeniz ve seçtiğiniz hekime isteklerinizi iyi ifade etmeniz çok önemlidir.

Sekonder Nazoplasti nedir? Gerektiğinde defalarca ameliyat edilebilir. Ama her ameliyatta başarı olasılığı biraz daha düşer ve komplikasyon gelişme riski yükselir. Bu nedenle ilk ameliyatın gerekli özen gösterilerek tecrübeli ellerde yapılması çok önemlidir. Plastik Cerrahi‘de hekimin yaptığı bir burun ameliyatında oluşan sorundan dolayı veya hasta memnuniyetsizliğinden dolayı hastasını tekrar ameliyat etmesine REVİZYON NAZOPLASTİ, başka bir hekimin ameliyat ettiği hastada düzeltme işlemlerinin yapılmasına veya travma neticesindeki deformitelerin düzeltilmesine SEKONDER NAZOPLASTİ adı verilir. Hastaların ameliyattan sonra üç ayın sonunda şişliklerin ancak %80 oranında geçeceğini, burun gerçek görünümünü ancak 1. yılın sonunda alacağını unutmamaları gerekir. İkinci (mükerrer) ameliyatlarda olabildiğince sorunun ne olduğu tespit edilip sadece bu soruna yönelik cerrahi yapılmalıdır. Gereksiz cerrahi girişimler iyileşme sürecini uzatıp cerrahi komplikasyon riskini arttırmaktadır. Buruna yönelik yapılacak her işlem için bir önceki işlemin üzerinden en az 6 ay tercihen bir sene geçmesi beklenmelidir. Daha erken yapılacak işlemlerin faydadan çok zararı olabilir. İkinci ameliyatın olabildiğince ilk ameliyatı yapan hekim tarafından yapılması başarı şansını artıran bir etkendir. İlk ameliyatı yapan hekim ilk ameliyatta burunda ne kadar kıkırdak bıraktığını ve nerelerden kıkırdak alabileceğini daha iyi bileceğinden ameliyatın riskini arttırmadan sonuca gidebilir.

Doğuştan dudak damak yarığı olan hastaların dudak damak yarığı onarımları zamanında ve düzgün şekilde yapılmış olsa bile yüz gelişimi esnasında ayrık tarafta gelişimsel gerilik oluşabilir. Özellikle üst çene kemiğinin yetersiz geliştiği hastalarda yarık tarafındaki burun tabanı çökük, burun kanadı düzleşmiş, burun ucu yarık tarafına eğik ve burun içerisinde septum eğri, burun konka büyümesi olabilir. Ayrıca burun delikleri asimetrik ve burunda çok sayıda eski ameliyatlara ikincil kesi izleri olabilir. Burun kıkırdakları asimetriktir ve yarık tarafında kıkırdaklar eksiklikleri eşlik edebilir. Tüm bu sebeplerden dolayı CLN deformitesinin onarımı estetik burun ameliyatlarına oranla çok daha fazla tecrübe ve üst düzey cerrahi beceri gerektirir. Bu hastaların ameliyatlarında hemen her zaman kıkırdak greftleri (yamaları) kullanılmasına ihtiyaç vardır. Pek çok zaman kulaktan alınan kıkırdak yeterli olurken bazı hastalarda kaburgadan da kıkırdak almaya ihtiyaç duyulabilir. Ayrıca bu hastaların üste çene gelişiminde de gerilik olabileceğinden bu hastaların sadece burun estetiği açısından değerlendirilmeyip daha geniş bir pencereden bakılmasına ihtiyaç vardır. Hastaların hemen hepsinde maksillanın (burun kenarındaki kemiğin) yarın olduğu kısmında eksiklik vardır ve burnun o tarafındaki tabanı sağlam tarafa göre daha düşüktür. Bu sebeple CLN deformitesi nedeni ile burun ameliyatı yapılan hastaların ameliyat öncesindeki bir seansta veya ameliyatları esnasında maksillaya kemik grefti konulmasına ihtiyaçları olabilir. Bazı hastalarda üst ve alt dişleri arasında ileri derecede kapanma sorunu da eşlik ettiğinden ve/veya yüz yüksekliklerinde de sorun olduğundan hastaların ortodontik tedavi almalarına ve ortognatik cerrahi müdahalelere ihtiyaçları vardır. Bu durumdaki hastaların doğru tespit edilmesi, tedavilerinin doğru planlanması gerekir. Genel olarak bu durumdaki hastalarda burun ameliyatları ortognatik cerrahiden sonra yapılır.

Travmatik burun deformiteleri de estetik burun ameliyatı (Nazoplasti) yapılarak düzeltilebilir. Ancak bu ameliyatları da Sekonder Nazoplasti ameliyatları gibi düşünmek gerekir. Bu hastalarda pek çok zaman geçirilmiş kemik kırıklarının yanlış yerde kaynamasına bağlı burun eğriliği ve septum kıkırdağının da kırılmasına bağlı burun pasajında tıkanıklık vardır. Bu sebeple bu hastalarda özenli bir septoplasti ameliyatı ile Nazoplasti ameliyatının bir arada yapılması gerekir. Pek çok zaman kırık kemiklerin düzeltilebilmesi için iki tarafa farklı kemik kesileri (osteotomiler) yapılmasına ihtiyaç vardır. Ayrıca burun sırtındaki çöküklüklerin düzeltilmesi için kulaktan ve ya kabugadan kıkırdak grefti (yaması) alınması gerekebilir. Tüm bu sebeplerden dolayı travmatik burun deformitelerinin onarımı estetik burun ameliyatlarına oranla çok daha fazla tecrübe ve üst düzey cerrahi beceri gerektirir

Ameliyatın her aşamasında kıkırdağa ihtiyaç duyulur. Hasta daha önce ameliyat olmadıysa, çok özel durumlar dışında, ihtiyaç duyulan kıkırdakların tümü burnun içerisinden elde edilir. Ancak daha önceden ameliyat edilmiş hastalarda kulaktan ya da kaburgalardan kıkırdak alınması, kulak arkasından ya da saçlı deriden adale zarlarının alınması gerekebilir.

Burun ucu düşük olan hastalarda, ameliyat sırasında yeterli destek oluşturulmazsa, şişlikler geçtikten sonra burun ucu tekrar aşağıya sarkar. Doğru yapılmış bir rinoplasti sonrasında bu tür sorunlarla karşılaşılmaz.